Το βάρος μας καθορίζεται από πολλούς παράγοντες και δεν είναι τυχαίο που σε κάθε δεδομένη χρονική περίοδο της ζωής μας εμείς οι ίδιοι βρισκόμαστε σε κάποιο πλατώ βάρους σώματος (Πρόκειται για το γνωστό πλέον set point του βάρους μας.
Οι πυλώνες της ρύθμισης του βάρους είναι:
- Γενετικοί. Είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι υπάρχουν άτομα ή οικογένειες με ‘καλά γονίδια’ και οικογένειες πιο επιρρεπείς στις βλαπτικές επιδράσεις της σύγχονης τροφικής αλυσίδας και του τρόπου ζωής. Σίγουρα υπάρχουν και γενετικά νοσήματα που συνδένται με την παχυσαρκία.
- Επιγενετικοί (Epigenetics). To DNA μας είναι δεδομένο και δεν αλλάζει. Από την ενδομήτριο ζωή όμως ακόμη, αυτό βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με πρωτε ί νες (πχ ιστόνες) που καθορίζουν την έκφρασή του. Καταστάσεις στρες της μητέρας ή ακόμη και προηγούμενων γενεών (πχ πείνα στην κατοχή) θεωρούμε πλέον οτι επηρεάζουν το έμβρυο και συνεπώς το άτομο.
- Περιβαλλοντικοί. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σύγχρονο, αστικό περιβάλλον μας χαρίζει μόνο ευκαιρίες να παχύνουμε και όταν δεν λαμβάνουμε τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης (πχ προσεκτική επιλογή τροφών) γινόμαστε πολύ επιρρεπείς στην αύξηση βάρους. Οι λεγόμενοι ενδοκρινικοί διαταράκτες, δηλαδή μόρια της περιβαλλοντικής ρύπανσης ή χημικά της καθημερινότητας, όπως το πλαστικό επηρεάζουν δυσμενώς τους μηχανισμούς του μεταβολισμού. Η διατροφή μέσα σε έναν αστικό ιστό στηρίζεται σε επεξεργασμένες τροφές με πολλά συντηρητικά και αυτο έχει κόστος στους μηχανισμούς που διαθέτουμε για να ‘νικάμε’ το οξειδωτικό στρες.
- Έλλειψη άσκησης. Πόσοι από εμάς κάνουμε τα 150 λεπτά ελεύθερου περπατήματος την εβδομάδα, χρόνος που θεωρείται πλέον ο ελάχιστος αναγκαίος για να έχουμε μια βασική φυσική δραστηριότητα; Η χρήση του αυτοκινήτου, οι πολλές ευκαιρίες να απολαμβάνουμε τα πάντα με ένα κλικ χωρίς βήμα από τον καναπέ μας έχουν τεράστιο μεταβολικό κόστος.
(Πηγή : SCOPE training and certification, 2022)
Σήμερα η παχυσαρκία έχει πλέον χαρακτηριστεί ως νόσος και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως συμβαίνει πχ με την υπέρταση. Η νέα γενιά φαρμάκων για την μείωση του βάρους θα πρέπει υπό αυστηρό πρωτόκολλο παρακολούθησης να χορηγείται σε όσους έχουν την ένδειξη. Έχει βρεθεί ότι ακόμη και η κατηγορία των ‘μεταβολικά υγιών παχύσαρκων ατόμων’ θα μεταπέσει σε προδιαβήτη και διαβήτη με μαθηματική ακρίβεια. Συνεπώς, καλύτερο το προλαμβάνειν. Η ποιότητα της ζωής μετά από απώλεια βάρους βελτιώνει και την ψυχολογική τους κατάσταση και απομακρύνει τη νοσηρότητα.
Δρ Μαρία Καραφλού Μιχάλα
Ενδοκρινολογία, Διαβήτης & Μεταβολισμός
SCOPE Scholarship 2022
